Domowe przetwory kojarzą nam się głównie z naszymi babciami, które pragnąc zaopatrzyć rodzinę w zdrowe zapasy na zimę – przetwarzały warzywa i owoce sezonowe. Nasze babcie znały najlepsze przepisy na marmoladę, kompot, a także syrop zdrowotny czy nalewkę. Dziś w dobie szalejących cen, zagęszczaczy i e-dodatków pragnę zwrócić Waszą uwagę na walory domowych przetworów, bo w moim domu weki robi się corocznie…
Po co w czasach dostępności wszystkich warzyw i owoców przetwarzać żywność? Pewnie niejedna osoba czytająca ten artykuł w pewnym momencie zada sobie to pytanie. W końcu w sklepach znajdziemy wszystko: świeże owoce, dżemy, marmoladę, a nawet kiszonki. A jednak mogłabym wymieniać w nieskończoność walory domowych słoików z przetworami i wekami. Pozwólcie, że przedstawię trzy główne.
Dlaczego warto robić domowe przetwory?
- Domowe przetwory warto robić własnoręcznie przede wszystkim ze względu na skład. Wykonując swoje przetwory – znamy zawartość słoików i mamy wpływ na to jakiej jakości wybierzemy owoce czy warzywa. Decydujemy się na dojrzałe, świeże i najwyższej jakości plony – dzięki czemu nasze przetwory smakują zdecydowanie inaczej od tych sklepowych. Dodatkowo rezygnujemy z wszelkich ulepszaczy w postaci barwników, aromatów i konserwantów, które niekorzystnie wpływają na walory odżywcze produktów. Warto zaznaczyć także, że podczas przetwarzania zawartość części witamin, a szczególnie tych wrażliwych na działanie temperatury, zmniejsza się, jednak jest ona i tak znacznie wyższa niż w przypadku warzyw i owoców przechowywanych w chłodni od momentu zbioru.
- Domowe przetwory pozwalają utrzymać nam smaki lata w zasięgu ręki przez cały rok. Przetwory robimy po to, aby móc dłużej cieszyć się smakiem owoców i warzyw, które są właśnie w okresie letnim i wczesno-jesiennym posiadają najwyższe walory smakowe i odżywcze. To dlatego właśnie latem mieszamy w garach pełnych truskawek, porzeczek, pigw i agrestu, by pewnego nieprzyjemnego listopadowego dnia móc otworzyć słoiczek domowych konfitur i dodać je do herbaty lub upiec ciasto.
- Domowe przetwory to także zdecydowana oszczędność. A już szczególnie jeśli jesteś szczęśliwcem, który posiada własny ogródek. Nawet jeśli musisz zakupić owoce i warzywa to w ogólnym rozrachunku własne przetwory zawsze będą kosztować mniej. domowe przetwory to także doskonały przykład kuchni zero waste, którą staram się Was inspirować. Niczego nie wyrzucamy.
Jak robić domowe przetwory ?
- Wybieraj owoce zdrowe, pozbawione pleśni, śladów obicia czy więdnięcia. Zebrane, kupione, czy znalezione dobrze jest od razu przebrać i zacząć przerabiać na świeżo. Tak przebrane owoce dłużej zachowają świeżość. Jeśli natomiast dysponujesz owocami, które nieco poleżały, wówczas wykorzystaj je na dżemy lub powidła. Takie owoce mają wówczas najwięcej cukru, więc szybciej się przetworzą.
- Słoiki, do których będziesz nakładać przetwory, muszą być czyste i wyparzone. Nie wystarczy zwykłe przemycie pod bieżącą wodą. Warto je wyparzyć w zmywarce, a nawet zalać wrzącą wodą i odstawić na 3-4 minuty. Zwróć uwagę, by zakrętki do słoików były szczelne, niewyrobione, bez śladów rdzy i deformacji! Podobnie jak słoiki, powinny być wyparzone. Tylko w ten sposób zapewnisz przetworom właściwe, higieniczne zamknięcie.
- Uważaj, by podczas pasteryzacji stosować zalecaną w przepisie temperaturę. To ważny etap, bo zapobiega rozwojowi drobnoustrojów chorobotwórczych. Niewłaściwa temperatura może też spowodować zmianę smaku przetworów. W celu utrzymania odpowiedniej temperatury, stosuj specjalny termometr do wekowania i pasteryzacji. Gotowe przetwory ustaw na 1-2 godziny denkiem do góry. Czyli “do góry nogami”. To dodatkowe zabezpieczenie przed rozszczelnieniem zakrętek. Po ustawieniu ich w normalnej pozycji, zakrętki powinny być wklęsłe – “zassane”. Jeśli możesz naciskać na ich środek, bo jest wypukły i słyszysz charakterystyczne kliknięcie – zamknięcie nie jest szczelne. Najpewniej trzeba wymienić zakrętkę.
- Korzystaj ze sprawdzonych przepisów. To bardzo ważne. Wyobraź sobie sytuację, w której przygotowane przetwory miałyby się popsuć…Przygotowałam dla Was kilkanaście przepisów z którymi będę się dzielić w najbliższych dniach tak aby każdy znalazł coś dla siebie. Dobry, sprawdzony przepis to nie wszystko! Musisz konsekwentnie trzymać proporcji opisanych w przepisach składników. To ile wykorzystasz odpowiednią ilość soli, cukru, octu itp. ma ogromne znaczenie w przypadku domowych przetworów.
KALENDARZ DOMOWYCH PRZETWORÓW – kiedy robić przetwory z truskawek, a kiedy z pomidorów?
Przetwory warto wykonywać wczesnym latem, gdy jest najprostszy dostęp do owoców i warzyw sezonowych. Według kalendarza przetworów domowych, w lipcu warto przygotować np. nalewkę z wiśni czy ogórki kiszone i konserwowe, a w sierpniu dżemy jabłkowe czy przetwory z malin. Sezon na domowe przetwory trwa aż pół roku – pierwsze z nich możemy przygotowywać w czerwcu, a ostatnie nawet w październiku. Pozostałe miesiące, to czas żeby do woli cieszyć się zamkniętym w słoikach i butelkach smakiem wiosny, lata i jesieni. Zapoznaj się z kalendarzem przetworów domowych i sprawdź, kiedy je przygotowywać.
PRZETWORY W CZERWCU
O ile wiosna nie przychodzi zbyt późno już na początku czerwca możesz próbować świeżych warzyw i owoców, a także konserwować je za pomocą różnych przetworów. Ten miesiąc to najlepsza pora na przygotowywanie smakołyków z:
- kwiatów dzikiej róży,
- szparagów,
- rabarbaru,
- mniszka lekarskiego, potocznie zwanego mleczem,
- młodego szczawiu.
- czereśni,
- truskawek,
- kurek,
- poziomek,
- buraków,
- koperku,
- szpinaku.
PRZETWORY W LIPCU:
Lipiec to szczyt sezonu warzywno-owocowego, warto więc skorzystać z jego obfitości. Sezon na ogórki warto wykorzystać do przygotowania ogórków kiszonych i konserwowych. Oprócz tego, według kalendarza przetworów domowych, w lipcu przygotujesz pyszności z:
- moreli,
- jeżyn,
- jagód,
- pierwszych malin,
- agrestu,
- porzeczek,
- kurek,
- brzoskwiń,
- pierwszych śliwek,
- wiśni,
- bakłażana,
- cukinii,
- fasolki szparagowej,
- ogórków.
PRZETWORY W SIERPNIU:
Ten miesiąc to nadal wytężonej pracy dla tych, którzy chcą zapełnić swoją spiżarnię letnimi pysznościami. W kalendarzu przetworów domowych przychodzi pora na:
- pomidory,
- pierwsze jabłka,
- maliny,
- mirabelki,
- patisony,
- pierwsze gruszki,
- pierwsze grzyby,
- śliwki.
PRZETWORY WE WRZEŚNIU:
Jakie przetwory można przygotować we wrześniu? Mimo że szczyt sezonu mija, nadal warto przygotowywać rozmaite przetwory. Wrzesień to kulminacja pory grzybowej! W tym miesiącu zrobisz pyszności z:
- gruszek,
- śliwek,
- jabłek,
- winogron,
- papryki,
- grzybów,
- jarzębiny.
PRZETWORY W PAŹDZIERNIKU:
Październik zdecydowanie powinien upłynąć pod znakiem kiszenia kapusty! Ten miesiąc to schyłek sezonu warzywno-owocowego, ale według kalendarza przetworów domowych, w październiku warto przygotować smakołyki z:
- dyni,
- grzybów,
- pigwy,
- kapusty,
- późnych jabłek i gruszek.
Zachęcam Was do rozpoczęcia przygody z domowymi przetworami.
Domowe przetwory to cudowny nośnik szczęśliwych i beztroskich chwil, których tak nam brakuje w drugiej połowie, zimniejszej pory roku. Dzielenie się domowymi przetworami przyniesie wam więcej radości , aniżeli zmieści się w małym słoiczku, który możesz także komuś podarować zamiast kwiatów czy innych prezentów.
Na blogu znajdziecie niebawem całą serię przepisów, która pozwoli na przygotowanie wspaniałych domowych przetworów.