Pierwszy raz w historii Polski żyje się Kobietom łatwo i przyjemnie. Są wolne, wyzwolone, mogą zostać kimkolwiek zechcą, nie ogranicza ich ani Mąż, ani system. Mogą golić nogi albo nie. Mogą chodzić do kin z kimś lub w pojedynkę. Mogą studiować, kształcić się do woli i oddawać pasjom różnorakim.  Wspaniałe czasy w których o nic nie trzeba walczyć a jedynie zakasać rękawy do pracy o lepsze jutro i marzenia! 

Przenoszę się do naszego mieszkania w bloku. Kuchnia, łazienka, pokój gościnny a w nim rozkładana wersalka (i łóżko sypialniane w jednym), mały pokoik dzielony z bratem oraz przedpokój. O te 35 metrów kwadratowych mój Tata walczył kilka dobrych miesięcy. Skończyły się limity a prezydent miasta był nieugięty. Tata dopiął swego a pózniej wraz z mamą latami jedli obiady na parapecie. Na meble trzeba było poczekać. Obiad? Wiadomo..najczęściej zupa pomidorowa z makaronem a na drugie ziemniaki, kotlet i ogórek kiszony.

Mama prawdziwa Kobieta-pracująca i Adam Słodowy w jednym! Skarpetki-pocerowane, przetwory na cały rok przygotowane z zapasem, czekają poukładane w rządku w piwnicy. Frania – naprawiona. No właśnie FRANIA to taka współczesna pralka w postaci wielkiego wiadra, której obsługa była prawdziwą przygodą a jedno pranie zajmowało około 3 godzin. Biorąc pod uwagę, że było to na 20 lat przed erą pampersów, mama spędzała nad franią dobre pół dnia. Z pomocą przychodziły pralnie. Mama korzystała z ich usług w kwestii pościeli. Zanosiła ją w wielkiej torbie podróżnej i odbierała po tygodniu świeżą i wymaglowaną. Pózniej zapach maglu unosił się w całym domu, co wróżyło nadchodzące święta…Szczęśliwie wypuścili Polennę 2000 i był też Ludwik-płyn do wszystkiego.

Kolejną część dnia Mama spędzała stojąc w kolejce po chleb, po mięso, po papier toaletowy, po lodówkę i żeby oddać butelki po oranżadzie. Czasami tez stała nie wiadomo po co…ale inni tam byli a to znaczyło, że coś “rzucili” i warto poczekać. To wtedy Polacy nauczyli się narzekać. W kolejkach się stało i narzekało na kraj, na pogodę, na Jaruzelskiego i ekspedientkę “francę”, która sprzedawała wg swoich upodobań. Raz Mama nie wytrzymała! I wygarnęła takiej jednej, która nie chciała sprzedać mleka 3 miesięcznej mnie, płaczącej na rękach. Powiedziała, że “nie ma i koniec”. Na co Mama: “żeby tłumaczyła to nie jej ale 3 miesięcznemu dziecku i że nie wyjdzie ze sklepu bez mleka nawet siłą”. Wtedy podeszła do Mamy jakaś Pani i oddała jej swój przedział.

Ludzie byli życzliwi. Wszyscy “jechali na tym samym wózku” i każdy rozumiał potrzeby innych. Do naszych drzwi co rusz pukali sąsiedzi pożyczyć szklankę cukru, albo mąki. Znaliśmy wszystkich mieszkańców bloku…ba! Znaliśmy ich rodziny: szwagrów, wujków i ciocie. W tamtych czasach liczyły się dojścia i wiedzieliśmy kto jest w stanie załatwić mięso a kto dolary.

Polska gościnność. Co jakiś czas odwiedzała nas rodzina z drugiego końca Polski. Dzwonili tydzień wcześniej i my wiedzieliśmy, że będą na sto procent zgodnie z ustaleniami. Nikt nie zwracał uwagi na spanie na rosyjskim materacu, przykrytym drapiącym kocem. Liczył się czas spędzony wspólnie, piękne historie oraz bliskość i możliwość obcowania ze sobą. Mama wyjmowała na stół wszystko co najlepsze, niewiele tego było ale to nie forma się liczyła a chęci. Żegnaliśmy się z naszymi gośćmi z łezką w oku, tuląc ich tak mocno, jakbyśmy się mieli nie zobaczyć przez kolejną dekadę. A święta? W tych samych 35 metrach mieściło się ponad 30 osób! To samo w imieniny i wszelkie ważne rodzinne uroczystości.

Tata pracował całymi dniami. Moja Mama była szczęściarą, trafił jej się prawdziwy ewenement, znajdujący czas na zabawy z Dziećmi i pomoc przy obowiązkach domowych, gdyż w tym samym czasie czytała  poradnik “Zdrowie Kobiety” z 1984, a z niego jasno wynikało:

” Dobry mąż i ojciec oznacza mężczyznę, który nie pije i przynosi do domu zarobione pieniądze.

Jeśli do tego pomaga żonie, na przykład wynosi śmieci i wykonuje drobne naprawy, 

jest już niemal ideałem.

O rzeczywistym udziale w życiu rodzinnym, zajęciach gospodarskich i opiece nad dziećmi

tradycyjne kanony rodzinne niewiele mówią”

Szczęśliwie, najwyrazniej nie dzieliła się z Tatą zdobytą wiedzą, bo Ich związek od zawsze sprawiał wrażenie partnerskiego. W jednym Tata jednak przypominał PRL – owski model ojca: po pracy, wracał do domu, mył ręce i zasiadał w fotelu z gazetą w ręku, czekając na zupę. Na całą resztę kanonów epoki nie miał czasu, choć jego koledzy i owszem, bliżej im było do baru niż rodzin.

Z czasem zaczęło się nam wieść. Mama częściej odwiedzała Pewex, kupiliśmy video i malucha, którym przejechaliśmy łącznie kilka tysięcy kilometrów. Bez fotelików, za to z otwartymi na całą szerokość szybami w samochodzie i palącymi Rodzicami z przodu, zachodzącymi w głowę dlaczego dzieciom co chwilę robi się niedobrze. W drodze prześpiewaliśmy wszystkie hity Lady Punk, Papa Dance i Bajmu, a ja co podróż opowiadałam kim zostanę gdy dorosnę. Postoje na CPN-ie w czasie których Tata sprawdzał trasę na dużej mapie, umilały kanapki z domu oraz herbata z termosu.

Nie dostaliśmy się z bratem do przedszkoli więc swoje dzieciństwo kojarzę głównie z domem i podwórkiem. Bawiłam się najczęściej w dom albo w szkołę. Pamiętam szare kolorowanki i te wyjątkowe z naklejkami a także wycieczki z mamą na pocztę w celu połączenia z zagranicą. Jednego dnia nie zapomnę do końca życia! Z Ameryki dostaliśmy paczkę: kilka ubrań, tenisówki, słodycze i…gadający miś – dla mnie! Do domu kolejno przychodziły wycieczki Dzieci zobaczyć zabawkę o której słyszeli jedynie z BURDY. Guma, skakanka, hula hop i kreda, tyle nam było potrzeba żeby zająć się na całe dni.

W domu nigdy nie brakowało książek. I mamę pamiętam jak stale czytała. Znajduję po latach poradnik “Nasze Dziecko” a w nim przestrogę:

” Błędem wychowawczym jest karanie dziecka w zniecierpliwieniu i złości,

dawanie mu klapsów przy każdej okazji, bicie go po rączkach, szarpanie, ciągniecie za uszy”

Zastanawiam się co było moim większym szczęściem: mądra mama czy też wrodzone posłuszeństwo.

prl

prl

PRL

PRL

PRL

PRL

PRL

PRL

PRL

prl 16

PRL

PRL

PRL

PRL

prl

PRL

PRL

PRL

Dzisiaj, z okazji święta wszystkich Mam….

Zapomnij o tym jak się różnicie, co Was dzieli, co poróżnia….

Pomyśl o Niej z perspektywy tych trudnych lat w których Cie wychowywała

i podziękuj za barwne, piękne dzieciństwo na tle szarych i ciężkich czasów…

*

zdjęcia: Joanna Barchetto